Чӑваш Енри пурӑнмалли темиҫе ҫурта халӗ те ӑшӑ паман-ха. Юпа уйӑхӗнчи ҫивӗч ыйтӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тунти кунхи планеркӑра хускатнӑ чух яваплисене ку ыйтупа ҫине тӑмаллине асӑрхаттарнӑччӗ. Ун хыҫҫӑн ЧР Стройминӗ лару-тӑрӑва кунсерен тишкерет, ЧР Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр инспекцийӗ те тӑрӑма сӑнать. Апла пулин те Ҫӗмӗрлери Щорс урамӗнчи пӗр, Шупашкарти Ленин урамӗнчи 52-мӗш ҫуртсенче тата Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищин общежитийӗнче ӑшӑ паман-ха. Унта ӑшӑ тытӑмне кӗр енне юсама пуҫласа кайнӑ. Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, Шупашкар районӗнчи Иккассинчи икӗ хутлӑ, 12 хваттерлӗ ҫурта та хутма тытӑнман. Ӑна малашне котельнӑй мар, кашни хваттерте вырнаҫтарнӑ наз кӑмакисем ӑшӑтса тӑрӗҫ. Халӗ ҫурта газ кӗртессипе тимлеҫҫӗ.
Чӑваш Енре те крематори пуласси пирки тахҫанах калаҫаҫҫӗ. Пӗрисем ӑна хирӗҫлеҫҫӗ, теприсем часрах хӑпраттарасшӑн. Халӗ ӑна хӑҫан ӗҫлеттерсе ярасси те паллӑ: 2020 ҫулхи ака уйӑхӗнче. Крематорие хӑпартмашкӑн ҫӗр уйӑрма «Экологи» тулли мар яваплӑ обществӑпа килӗшӳ алӑ пуснӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗн сайтӗнче паян хыпарланӑ.
«Правда ПФО» портал пӗлтернӗ тӑрӑх, крематорие Шупашкар районӗнчи Атайкасси ял тӑрӑхӗн 10 пин тӑваткал метр лаптӑкӗнче туса лартӗҫ. Тӳрех палӑртса хӑварар, ку ҫӗр Явӑш ялӗ патӗнче вырнаҫнӑ. Хайхи лаптӑка кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 2020 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗччен тара панӑ. Арендӑн ҫулталӑкри чи пӗчӗк виҫи — 115 пин тенкӗ, чи пысӑкки – 118 пин те 450 тенкӗ.
Ҫӗршыври паллӑ орнитолог, Шупашкар районӗнчи Ҫӗньялта пурӑнакан, Шупашкарти ача-пӑча пултарулӑх центрӗнче аслӑ методистра ӗҫлекен Александр Яковлев ҫывӑх кунсенче каллех Ямал ҫур утравӗ ҫине тухса кайӗ.
Паллӑ ӑсчах ҫунатлӑ туссене чӗрӗк ӗмӗр ӗнтӗ тӗпчет. Ҫак ӗҫе чунтан парӑннӑскере ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне вӗҫӗмех йыхравлаҫҫӗ: Чукоткӑпа Сахалин таранах кирлӗ вӑл.
Ӑслӑлӑх ӗҫӗпе пӗрлех вӑл ытти ӗҫтешӗпе «Птицы Чувашии» кӗнеке валли материал хатӗрленӗ. Сӑмах май, кӗнекене пичете панӑ ӗнтӗ. Халӗ орнитологсем виҫҫӗмӗш том валли материал пухаҫҫӗ.
Александр Яковлевӑн чун ыратӑвӗ те пур. Вӑл экологи хӑрушсӑрлӑхне ҫӗршывра тимлӗх ҫителӗксӗр уйӑраҫҫӗ, экономика ӳсӗмӗ тӑван тавралӑха сыхлассинчен пӗлтерӗшлӗрех тесе пӑшӑрханать.
Юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче Ҫавал юханшывӗнче мотоциклист виллине тупнӑ. Мотоцикл шлемӗллӗ арҫынна шывра асӑрхани пирки ҫынсем правӑна сыхлакан органсене ӗнер, юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, систернӗ.
Шыври арҫын Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 52 ҫулти этем пулнӑ.
Усал хыпара пӗлнӗ хыҫҫӑн РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн специалисчӗсем следстви умӗнхи тӗпчев пуҫарнӑ. Малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, Ҫӗнӗ Шупашкар арҫыннине ирӗксӗрлесе вӗлерни палӑрмасть иккен. Шухӑшлана тӑрӑх, арҫын мотоциклпа пынӑ чух ҫултан пӑрӑнса кайса юханшыва кӗрсе ӳкме пултарнӑ.
Ҫапах та татӑклӑ сӑмаха тӗпчевҫӗсем каярах калӗҫ, вилӗм сӑлтавне вӗсем палӑртнӑ хыҫҫӑн пуҫиле ӗҫ пуҫарассмпе пуҫармасси палӑрӗ.
Шупашкар районӗнчи Кӑрмӑшри ача пахчинче воспитальте ӗҫленӗ хӗрарӑма черетлӗ отпускра чухне ӗҫрен кӑларнӑ. Ҫитменлӗх пирки асӑннӑ районти прокуратурӑна систернӗ, унтисем тӗрӗслев ирттерни ҫӑхав чӑнлӑхне палӑртнӑ.
Воспитатель кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗ—утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗсенче отпускра пулнӑ. Утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен вӑл хӑйне ӗҫрен кӑларма ыйтса заявлени ҫырнӑ. Анчах ача пахчин заведующийӗ хӗрарӑмпа ӗҫ килӗшӗвне утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнчех татнӑ.
Тӗрӗслев материалне прокуратура Чӑваш Енӗн Патшалӑхӑн ӗҫ инспекцине ярса панӑ. Унтисем кӑлтӑка пӑхса тухса тивӗҫлӗ йышӑну тунӑ. Отпускри ҫынна ӗҫрен хӑтарма юраманнине кура Кӑрмӑшри ача пахчин ертӳҫине административлӑ майпа айӑпласа 4 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Ӗнер Шупашкарта пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ магистраль тӑвас ыйтупа канашлу ирттернӗ. «Скоростные магистрали» предприятин пуҫлӑхӗн ҫумӗ Федор Лычагин пулас проектпа паллаштарнӑ.
«Мускав – Хусан» магистраль Шупашкарпа иртӗ.
Вӑл ҫула «Евразия» груз турттаракан магистралӗн пӗр пайӗ пуласси пирки шухӑшлаҫҫӗ. Вӑл Пекинпа Берлина ҫыхӑнтармалла. «Эпир Китайран Европӗрлӗхе тавара 2–3 талӑкра ҫитересшӗн», — тенӗ Федор Лычагин.
Пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссен магистралӗ Чӑваш Енре 115 км тӑршшӗ пулӗ. Етӗрне, Муркаш, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсемпе иртӗ.
Канашлура магистраль иртмелли участоксене уйӑрас ыйтӑва та хускатнӑ. Ку енӗпе муниципалитетсен халӑхпа та ӗҫлемелле, ҫул валли ҫӗр кирлине ҫынсене ӑнлантарса памалла.
Ку эрне вӗҫӗнче, шӑматкун, Шупашкарта «Кӗр парнисем» ял хуҫалӑх ярмӑрккине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура хупӗҫ. Мероприяти «Северная» тата «Николаевски» суту-илӳ комплексӗсен лапамӗсенче пулӗ. Вӑл 10 сехетре пуҫланӑ.
Унта пыракансене чылай савӑнӑҫлӑ пулӑм кӗтет. Викторинӑсем ирттерӗҫ, ҫӗнтерӳҫӗсене парнепе хавхалантарӗҫ. Пахча ҫимӗҫӗ тата улма-ҫырлана эрешлесе касас енӗпе ӑсталӑх класӗсем иртӗҫ.
Аса илтерер: «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑ ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. Ҫак тапхӑрта ҫынсем ял хуҫалӑх продукцине йӳнӗпе туянма пултарнӑ. Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Муркаш, Элӗк, Вӑрмар, Вӑрнар районӗсенчи аграрисем хӑйсен продукцине сутнӑ.
Шупашкар районӗнчи Тавӑшкасси ялӗнчи пӗр арҫын хӑйсен ялӗнче пурӑнакан хӗрарӑма хӗнесе пӗтернӗ. Пӑтӑрмахӗ кӑҫалхи ҫулла сиксе тухнӑ. 70 ҫулти хӗрарӑм патӗнче пулнӑ чух иккӗшӗн хушшинче тавлашу сиксе тухнӑ. Ҫавӑн чухне ҫиллине шӑнӑҫтараймасӑр арҫын хӗрарӑма хӗнеме тапранса кайнӑ. Йывӑр сурана пула хӗрарӑм кӑштахран вилсе кайнӑ. Хӗрарӑмӑн виллине киле таврӑнсан ывӑлӗ асӑрханӑ та йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ.
Хӗрарӑмӑн вилӗм сӑлтавне палӑртас тесе йӗрке хуралҫисем тӗрлӗ тӗпчев ирттернӗ.
Ҫынна асӑрханмасӑр вӗлернӗ арҫына Шупашкар район сучӗ 9 ҫуллӑха ҫирӗп режимлӑ колоние ӑсатма йышӑннӑ. Суд приговорӗ хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗреймен-ха. Кун пирки РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев килес ҫул Республика кунне уявласси ҫинчен хушу кӑларнӑ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, республикӑн тӗп уявне Шупашкарта тата Красноармейски районӗнче палӑртӗҫ.
Чӑваш Республикин ҫуралнӑ кунне кӑҫал Улатӑр районӗнче палӑртнӑччӗ. Унта йывӑҫран тӗрлӗ кӳлепе касса кӑларакансем те пуҫтарӑннӑччӗ.
Уява ирттерекен муниципалитетсене хыснаран 10 миллион тенкӗ уйӑрса парӗҫ. Вӑл тупрана районсенчи ялсене илем те хӑтлӑх кӳме тӑкаклӗҫ.
Сӑмах май каласан, Шупашкар районӗ те Акатуя юлашки ҫулсенче тӗрлӗ ял тӑрӑхӗнче йӗркелет. Ку йӑлана Георгий Егоров пуҫлӑха ларсан пуҫарса янӑччӗ. Уяв ирттерме унта та район хыснинчен укҫа уйӑраҫҫӗ. Кӑҫал Янӑш ял тӑрӑхне 10 миллион тенкӗ панӑччӗ. Вӑл укҫа унти ялсене хӑтлӑлатма кайнӑччӗ.
Роспотребнадзор «Юрма» агрохолдинга каллех тӗрӗсленӗ. Ведомство плана кӗртмен тӗрӗслев пирки отчет панӑ.
Сывлӑшра сиенлӗ япаласен виҫи нормӑран пысӑк пулман-мӗн. Тӑпрана та тӗрӗсленӗ. Вӑл та нормӑпа килӗшсе тӑнӑ.
Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче санитари саккунне пӑснине тупса палӑртнӑ. Ку йыша производствӑн каяшне тухса тӑкнӑ чухне йӗркене пӑсни те кӗнӗ. Ҫавна май Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн протокол ҫырасшӑн, явап тыттарасшӑн.
Аса илтерер: Роспотребнадзор ҫурла уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче чӑх-чӗп хапрӑкӗ патӗнчи сывлӑша тӗрӗсленӗ. Ун чухне аммиак нормӑран 2,3 хут ытларах пулнӑ.
+8.3 °C